Correspondentie met Valckenaer

De bewaard gebleven correspondentie tussen Willem Bilderdijk en Johan Valckenaer (1759-1821) omvat maar liefst 153 brieven – en dat terwijl ze zo’n 25 jaar lang geen enkel contact onderhielden. De twee werden in hun Leidse studietijd goede vrienden maar hadden diametraal tegengestelde politieke voorkeuren: Valckenaer was een vurig patriot en Bilderdijk een overtuigd orangist. In de patriottentijd ging het contact dan ook verloren en het bleef dat lange tijd. Waarschijnlijk kwam dat mede doordat Valckenaer na het mislukken van de patriotse revolutie in 1787 verbannen werd, terwijl Bilderdijk juist verbannen werd in 1795, toen de patriotten alsnog aan de macht kwamen en Valckenaer terugkeerde.

Na Bilderdijks terugkeer uit ballingschap in 1806 werden de banden hersteld en deed Valckenaer veel moeite om een passende betrekking voor Bilderdijk te vinden. "Niemand, zo schreef de dichter met grote dankbaarheid", deed zo zijn best voor hem als hij.

Valckenaer was Bilderdijks weldoener. Hij steunde de eigenzinnige dichter met geld en goede raad, hij stuurde regelmatig verse groenten en aardappelen, en hij nodigde hem uit voor logeerpartijen op de buitenverblijven die hij bewoonde in de Bollenstreek. Valckenaer had ook een relativerende en kalmerende invloed op de vaak overspannen Bilderdijk. Toen hij in 1821 op zijn Bennebroekse buitengoed Huis te Bijweg stierf, 62 jaar oud, verloor Bilderdijk zijn beste vriend:

Dat onze Valckenaer my zoo onverwacht den pas afgesneden heeft, om voor te gaan, heeft my zeer getroffen. Het is tegen de afspraak, die wy nog voor eenige weken te samen maakten, wanneer hy my bezocht, en tegen alle verwachting ter wederzijde. Wat zijn wy mensen toch!