Stap 4 van 4

“Het was klein en sierlijk, en gemaakt van puur goud”

Fig: Postzegel: Berlijnse serie voor de sociale bijstand, Assepoester door de gebroeders Grimm, 1965 - afbeelding door Stefula - Wikicommons

Fig: Postzegel: Berlijnse serie voor de sociale bijstand, Assepoester door de gebroeders Grimm, 1965 - afbeelding door Stefula - Wikicommons

In het derde en laatste sprookje gaan we naar de Duitse versie van de gebroeders Grimm kijken. In deze versie draagt Assepoester drie verschillende paar schoenen op de drie verschillende avonden van het festival. De eerste nacht draagt ze schoenen van zijde en zilver, de tweede nacht schoenen van een onbekende stof en de derde nacht schoenen van puur goud. Het is van dit laatste paar dat ze op de derde nacht een van die schoenen verliest terwijl ze opnieuw probeert weg te rennen van de prins. Dat is haar de eerste twee nachten gelukt, maar de derde keer komt de prins met een plan: de trap beschilderen met teer. Driemaal is scheepsrecht, denkt hij.

Ze weet echter zelfs deze keer te ontsnappen. Gelukkig verliest ze haar gouden schoen, die vervolgens door de prins wordt gebruikt als hulpmiddel om haar te vinden. Een grappig detail: in het verhaal wordt gespecificeerd dat ze haar linkerschoen verliest. In de afbeelding hierboven, op een Duitse postzegel uit 1965, zijn de schoenen van Assepoester ook afgebeeld als goud.

Vermeldenswaard is dat de keuze voor rijke en extravagante schoenen niet per se in overeenstemming is met de tijdsperiode waarin de gebroeders Grimm het verhaal schreven: de Biedermeierperiode. Deze periode wordt gekenmerkt door het gebruik van hout en de nadruk op soberheid.Marnie Campagnaro, “From Palace to House. The Changing Domestic Settings of Fairy-tales,” Encyclopaideia XXI, vol 49 (2017): 23-24. Misschien kan deze keuze worden gerechtvaardigd door te zeggen dat de reden ervoor was om de nadruk te leggen op het belang van de schoen in het verhaal; door hem op te laten vallen.

Giambattista Basile, Charles Perrault en de Duitse broers Grimm: al hun verhalen hadden de schoen nodig. Het object is de bron en de redding die Assepoester helpt te ontsnappen aan een ellendige situatie, en zo wordt het hét symbool van haar nieuw verworven vrijheid. Of het nu goudkleurig is, met hoge hakken of gemaakt van glas; alle drie de versies van dit object waren nodig voor de plot en het is de bepalende reden voor het gelukkige einde.