De echte Reitz

Maar welke naam komt er tevoorschijn als de sticker eraf wordt gehaald? Kortom: wie is de ‘echte’ Reitz?

Dat is Francis William Reitz Jr. (Fig. 1). Hij is in 1844 geboren in het Zuid-Afrikaanse Swellendam en in 1934 overleden in Kaapstad. Reitz was de Boerenleider en president van Oranje-Vrijstaat, zoals het oorspronkelijke onderschrift de lezer vertelt.

Oranje-Vrijstaat was net zoals Transvaal een eigen onafhankelijke staat in Zuid-Afrika. Hier hadden de Boeren het voor het zeggen. Zij waren afstammelingen van (over het algemeen) Nederlandse en Duitse kolonisten. Naast Europese wortels en een witte huidskleur, bracht deze groep ook een streng-orthodoxe vorm van het Protestantisme naar Zuid-Afrika. Hoewel er ook zwarte arbeiders en andere Europeanen, vooral Engelsen, in deze staatjes leefden, hadden de Boeren er de onafhankelijke macht.

Francis Reitz was voor beide staten erg belangrijk. Van 1889 tot 1895 was hij president van Oranje-Vrijstaat en dus vaak te vinden in de hoofdstad Bloemfontein. In de periode hiervoor wist hij als president van de Hoge Raad het rechtssysteem in Oranje-Vrijstaat flink te verbeteren. Ook ging hij regelmatig tegen de Volksraad (het parlement) in. Verder reisde hij veel door zijn land om de lokale bevolking te ontmoeten. Zo wist hij het Boerse nationalisme (Afrikanerdom) erg te versterken. Als een van de gezaghebbers van Oranje-Vrijstaat, en later van Transvaal, heeft hij veel politieke problemen opgelost. Meer hierover is te lezen in de longread.

Reitz werd een belangrijk cultureel figuur. Als een van de aanzetters tot Afrikaans nationalisme is hij onder de afstammelingen van Boeren erg geliefd. Ook werd hij een belangrijke oorlogsheld. Dit zorgde voor standbeelden, maar dus ook naar vernoemingen in vele straatnamen in Nederland. Maar er is ook een slechte kant van Reitz. Zijn racistische bantoe-beleid had grote gevolgen. De Boeren werden gezien als het belangrijkste volk. Andere huidskleuren werden openlijk gediscrimineerd. Zo had de zwarte bevolking zwaarder werk voor minder loon en mochten Indiërs zich helemaal niet meer het land in. Hoewel Reitz dus niet dé oprichter van de Apartheid is, vormden zijn ideeën en plannen wel degelijk een impuls.

De levens en daden van Rosetta Reitz en Francis Reitz zijn dus heel verschillend. Waar de een zich inzette voor (zwarte) vrouwen, richtte de ander zich juist op het versterken van zijn eigen volk. Francis leefde in een compleet andere tijd en wereld dan Rosetta waardoor het moeilijk is om over hem te oordelen. Hoewel hij veel goede dingen heeft gedaan, valt niet te ontkennen dat zijn beleid ook slechte volgen heeft. Overigens is er toch één overeenkomst tussen beide personen: beiden hield erg van boeken en gedichten en publiceerden deze ook zelf, zij het over hele andere onderwerpen.

Wil je nog meer weten over de 'oude' Reitz? Klik dan hieronder. Klik anders door naar de volgende stap: je bent misschien ergens anders in Nederland ook al een Reitzstraat tegengekomen, hoe kan dat?