Herwaardering van de werkmanswoning

‘Het is gehorig hier en het is een goedkope benedenwoning, maar ik heb wel een tuintje en twee schuurtjes, dus dat is best riant voor zo’n buurt in het centrum van de stad. Maar het is erg gehorig, buren kunnen horen wat je zegt’, zei een andere bewoner, Steven, over zijn woning in de President Steinstraat toen ik met hem in gesprek ging over het Transvaalhof.

Nu denk je misschien ‘wat heeft de President Steinstraat met het Transvaalhof te maken?’, maar Steven vertelde dat het project van Buurman uit 1927-28 is in feite groter dan alleen de 31 eenlaagse woningen waar de binnenste kern van het Hof uit bestaat. Het hof heeft namelijk nog een tweede ring huizen, die een verdieping hoger zijn. Het hofje zelf bestaat dus uit een binnenste ring met eenlaagse naar binnen gerichte huizen en een buitenring van tweelaagse naar buiten gerichte boven- en benedenwoningen (Fig. 1). Dit hoogteverschil zorgt ervoor dat er binnen in het hofje een veilig en besloten gevoel ontstaat. Naast de woningen van het hof zelf ontwierp bovendien Buurman ook ter hoogte van de President Stein- en de Joubertstraat twee series van huizen van twee woonlagen. Bij elkaar leverde dit 174 nieuwe woningen op.

Steven woont inmiddels al bijna zestien jaar in de Transvaalbuurt. Sinds het voorjaar doet hij onderzoek naar zijn werkmanswoning en het oeuvre van Buurman. Hij had voor die tijd nog nooit van de naam Buurman gehoord, maar door zich erin te verdiepen, woont hij voor zijn gevoel nu ineens heel anders. Hij heeft nu een veel grotere waardering voor de woning waarin hij woont. Het mag dan wel een gehorige woning zijn, maar dat is hij nu gaan zien als een manier waarop hij verbonden is met zijn bovenburen, authentieke Leienaars. ‘Ik woon in een monumentaal pand’, concludeert hij!