Van het zaaltje tot het Mierennest
Fig. 1 - Het gebouw het zaaltje , later bekend als het Mierennest - Buurtkrantje Morspraat, oktober 1981.
Het gebouw op deze foto’s is gevestigd aan de Morsweg 59 te Leiden, in de Transvaalwijk. Het gebouw dateert uit het jaar 1932. Door de bewoners van de Transvaalbuurt werd het in de volksmond ‘het zaaltje’ genoemd.
Het ‘zaaltje’ werd aanvankelijk gebruikt voor een zondagsschool en handwerkclub. De zondagsschool was een activiteit van een kerkelijke gemeente, waarbij basisschoolkinderen werden onderwezen in het christelijke geloof en verhalen uit de Bijbel lazen. Het was voor meisjes en jongens verplicht om daarnaartoe te gaan.
In de buurtkrant Morspraat uit 1979 stonden interviews met oude buurtbewoners over de Transvaalbuurt. Een bewoner vertelde het volgende over de zondagsschool bij het zaaltje:
“Ik ging alleen maar ’s zondags. Ik weet niet of er verder nog wat te doen was. Ik ging alleen op zondag. Verschrikkelijk! Het was er altijd druk. We zaten beneden. Met Kerstmis gingen we naar de kerk op de Vest. Dat waren hele belevenissen. Dan kregen we een sinaasappel, een krentenbol en een mooi boekje. Op ‘het zaaltje’ vertelde men Bijbelse verhalen. Je leerde een versje uit ’t hoofd en daar kreeg je een plaatje voor.”
In 1957 werd ‘het zaaltje’ omgedoopt tot ‘het Mierennest’, en veranderde het van kerkzaaltje naar buurthuis. Waar deze naam precies vandaan komt is niet duidelijk. De naam zou ontleend zijn aan een hofje ergens anders in Leiden, of het werd zo genoemd omdat er zoveel kinderen kwamen dat het op een mierennest leek. In deze tijd veranderde niet alleen de naam, maar vond er organisatorisch ook een hervorming plaats. Men wilde in wijken met sociale achterstand, “zoals de Transvaalwijk”, iets doen aan opvang van kinderen en aan evangelisatie. De connectie met de kerk werd dus niet verbroken. Het Mierennest werd onderdeel van de gereformeerde stichting de Jeugdhaven Leiden.
Later heeft het Mierennest nog een transformatie ondergaan, dit keer qua uiterlijk. De grote foto dateert uit 1982, de foto in figuur 1 uit 1981. Hoe en waarom is deze verbouwing tot stand gekomen?