Kwakzalverij en verzet tegen sekswerkers

  • Patiëntenregister

Pas in 1943 werd door de ontdekking van penicilline een werkend medicijn tegen syfilis gevonden. Tot die tijd werden verschillende methodes om af te komen van geslachtsziekten aangeboden op de markt. Die waren niet allemaal even medisch onderbouwd.

Pas in 1943 werd door de ontdekking van penicilline een werkend medicijn tegen syfilis gevonden. Tot die tijd werden verschillende methodes om af te komen van geslachtsziekten aangeboden op de markt. Die waren niet allemaal even medisch onderbouwd.

Kwakzalvers

Veel behandelingen werden uitgevoerd door kwakzalvers die zich in krantenadvertenties aanbieden, vaak door drogisterijen geplaatst. Het vaakst wordt in Amsterdamse kranten het middel Salsepareille-Cambrésy genoemd. Dit middel zou het bloed zuiveren van de ziektekiemen. Vaak werden deze substanties aangeprezen als wondermiddel dat tegen vele ziektes zou helpen. In dit geval zou Salsepareille-Cambrésy tandpijn, reuma, borstaandoeningen, syfilis en verstoppingen verhelpen. Het middel werd gemaakt in Luik door een apotheker die Cambrésy heette. Hij maakte preparaten van struikwinde en sassafras. Daar voegde hij alcohol en joodkalium aan toe om het middel te creëren. In het Maandblad tegen kwakzalverij wordt het middel gevaarlijk genoemd en kwakzalverij.

Salsepareille-Cambrésy was niet het enige middel dat gebruikt werd in de bestrijding van geslachtsziekten. Kwik was eeuwenlang een veel gebruikte, maar pijnlijke behandeling, door een prik of zalf. Toch was kwik relatief goedkoop en werd daarom veel gebruikt. Naarmate geneeskundige kennis vorderde, werden de negatieve effecten van kwik op het menselijk lichaam steeds duidelijker. Een langere behandelperiode was daarom vaak schadelijker dan de geslachtsziekte zelf. Aan het einde van de negentiende eeuw werd naarstig gezocht naar een middel om kwik te vervangen. Hoewel de regulatie van soa’s op gang was gekomen was een medicijn nog altijd niet gevonden.

Anti-sekswerk

In de tweede helft van de negentiende eeuw kwam langzaam vanuit de maatschappij meer verzet tegen sekswerk. Het werd onzedelijk bevonden en door overlast van prostituées zoals lawaai, scheldpartijen en het gebruik van portieken kwam steeds meer georganiseerd verzet tegen sekswerkers. Zo werd in 1879 de Nederlandsche Vereeniging tegen de Prostitutie opgericht die soa’s als belangrijk argument gebruikte om een einde te maken aan de prostitutie. Deze vereniging verzorgde verschillende congressen waarop de afschaffing van bordelen centraal stond. Met succes: zo werd in 1897 een bordeelverbod ingevoerd, in 1902 gevolgd door een verbod op ontuchtige handelingen .

Door wetten en regels die onder invloed van de Nederlandsche Vereeniging tegen de Prostitutie werden aangenomen, raakte prostitutie steeds meer aan het zicht onttrokken. Zodoende werd de bestrijding van soa’s belemmerd.

  • [1888](https://www.kwakzalverij.nl/assets/pdf-archief/kwakzalverij_1888.pdf)

    1888

  • Dagblad van Zuidholland en 's Gravenhage 27-09-1868 - Via [Delpher](https://www.delpher.nl/nl/kranten/view?query=syphilis+kwik&facets%5Bperiode%5D%5B%5D=0%7C19e_eeuw%7C&page=1&coll=ddd&identifier=ddd:000020929:mpeg21:a0026&resultsidentifier=ddd:000020929:mpeg21:a0026&rowid=5)

    Dagblad van Zuidholland en 's Gravenhage 27-09-1868 - Via Delpher

  • Dagblad van Zuidholland en 's Gravenhage 19-11-1898 - Via [Delpher](https://www.delpher.nl/nl/kranten/view?query=cambr%C3%A9sy+syphilis&page=1&coll=ddd&identifier=MMKB19:000908146:mpeg21:a00074&resultsidentifier=MMKB19:000908146:mpeg21:a00074&rowid=4)

    Dagblad van Zuidholland en 's Gravenhage 19-11-1898 - Via Delpher

  • Het vaderland 28-11-1882 - Via [Delpher](https://www.delpher.nl/nl/kranten/view?query=cambr%C3%A9sy+syphilis&coll=ddd&identifier=MMKB23:001395129:mpeg21:a00063&resultsidentifier=MMKB23:001395129:mpeg21:a00063&rowid=1)

    Het vaderland 28-11-1882 - Via Delpher