Stap 4 van 5

It’s all Greek to me!

Related Images

  • Fig. 6 – De laatste tekens van zijde B, in de handgeschreven kopie van Frans de Liagre Böhl
  • Fig. 7 – Handgeschreven kopie van zijde A van het München-tablet, met soortgelijke tekens als ons tablet LB 0892, door Johannes Friedrich. Bron: Friedrich, J. ‘Ein wohl Kleinasiatisches Tontäfelchen mit unbekannter Schrift’, Kadmos 3 (1964): 160.
  • Fig. 8 – The vloek van Artemisa. Document geschreven op papyrus in het Griekse alfabet, gevonden in Egypte, laatvierde-eeuws v.C. Het fragment wordt momenteel bewaard in de Österreichische Nationalbibliothek – [Library of Congress](https://www.loc.gov/item/2021667677)

Hoewel het schrift onbekend is, komen sommige tekens je misschien toch bekend voor, zeker als je de letters van het Griekse alfabet kent. Het laatste teken van zijde blijkt bijvoorbeeld op de hoofdletter ‘A’, en het teken daarnaast op de hoofdletter ‘P’ (of ‘R’ in het Grieks). Het teken links van de ‘R’ lijkt op de Griekse letter γ (gamma), en zo zijn er meer van dit soort gelijkenissen. Op basis van deze tekens denken we dat we het tablet op deze manier moeten vasthouden, en niet andersom. Er zijn echter ook tekens die geenszins lijken op bekende alfabetische letters. In totaal bevat het tablet ongeveer 200 tekens, maar die zijn niet allemaal uniek; veel van de tekens komen meer dan eens voor. Het is goed mogelijk dat sommige tekens niet staan voor een letter of lettergreep, maar dienen als een soort interpunctie. Zo zou het kleine verticale streepje links van het gammateken de functie van een woordscheider kunnen hebben, maar dat is niet zeker.

Op dit moment kennen we slechts twee andere kleitabletten met soortgelijke tekens. Een daarvan is LB 891, die samen met ons tablet van dezelfde antiekhandelaar in Istanbul is gekocht. Een derde tablet dook op in een antiekhandel in München, maar ook over de oorsprong van dit tablet tasten we helaas volledig in het duister. De tekens op de drie tabletten komen grotendeels overeen, maar er is geen 100% match; elk tablet bevat tekens die niet op de andere tabletten te vinden zijn.

Het totale aantal van duidelijk te onderscheiden tekens is vrij groot. Het is moeilijk te zeggen hoe groot precies, aangezien het in sommige gevallen onduidelijk is of we te maken hebben met twee verschillende tekens die heel erg op elkaar lijken, of twee varianten van hetzelfde teken. De vuistregel is: hoe meer tekens een schrift bevat, hoe kleiner de kans dat het een alfabetisch schrift is. In alfabetische of segmentale schriften staat elk teken voor een klinker of medeklinker (bijvoorbeeld ‘a’, ‘b’ of ‘d’), waardoor het totale aantal aan tekens meestal beperkt blijft. Dat is anders bij syllabische schriftsystemen, waarin elk teken staat voor een lettergreep (bijvoorbeeld ‘ba’, ‘bo’, ‘bu’, ‘bi’, etc.) en daarom meestal een veel groter repertoire aan tekens hebben. Ons mysterieuze schrift zou een syllabisch schrift kunnen zijn, of ook een hybride mix kunnen zijn tussen een alfabetisch en syllabisch systeem, een zogeheten ‘abudiga’.