Japan verbeelden

Hieronder zie je schilderijen van onze meermin. We zien de overeenkomsten vooral in de positie van de armen en de handen, de buiging in de staart, de aanwezigheid van het haar en de opvallende gezichtsuitdrukking.

Het schilderij is gemaakt door Kawahara Keiga (1780-?) met inkt en pigment op zijde en wordt gedateerd tussen 1820 en 1823, wat samenvalt met de tijd waarin Jan Cock Blomhoff op Deshima verbleef. Keiga en Blomhoff hebben een speciale band: Blomhoff was de eerste Nederlandse handelaar die Keiga’s schilderijen naar Nederland importeerde, waar het grootste gedeelte van zijn oeuvre zich momenteel bevindt.

Keiga leerde het schilderen van Ishizaki Youshi, een bekende schilder uit de Nagasakiperiode, beroemd om zijn beheersing van het schilderen in de Westerse stijl, en was officieel belast met de taak schilderijen die uit het buitenland naar Japan geïmporteerd waren te beoordelen en schetsen. Zijn werk bevatte daarom uitzonderlijk veel realisme.

Net als zijn leermeester speelde Keiga een belangrijke rol in de Nederlands-Japanse handelsrelaties: het was zijn taak om zijn diensten aan te bieden aan de Nederlandse handelaren die op Deshima verbleven, en maakte vaak werken gebaseerd op hun opdrachten. Het gevolg was dat Youshi en Keiga alles schilderde waarin buitenlanders geïnteresseerd waren: Japanse gebruiken, het dagelijks leven en de flora en fauna van de archipel.

De zeemeerminschilderijen zijn onderdeel van deze productie, zeer waarschijnlijk in opdracht van Jan Cock Blomhoff. In geheel eigen stijl beeldde Keiga de zeemeermin tot in de kleinste details af: van de schubben tot de staart, de rimpels in de huid, tot aan afzonderlijke losse haar, alsof het een wetenschappelijk specimen was, of een voorbeeld van de Japanse fauna.K. Vos and M. Forrer, Kawahara Keiga: Fotograaf zonder Camera, (Leiden: Rijksmuseum voor Volkenkunde, 1987)