Louter functioneel

De "COPIE LEIDEN" van de Van Leeuwenhoekmicroscoop, die je in de afbeelding hierboven ziet, is erg netjes; sommigen zouden het object misschien té netjes vinden.

In een reisjournaal van een Duitse bezoeker die Van Leeuwenhoek in 1711 bezocht, vinden we al opmerkingen terug over de onverfijnde afwerking van de microscoopjes. Vijlsporen, bramen, butsen - de instrumentjes staan in schril contrast met de pronkerige microscopen die in de zeventiendeen achttiendeeeuw gangbaar waren. Van Leeuwenhoeks microscoopjes waren volledig op functionaliteit gericht. Enkel de prestaties van het lensje lijken voor de Delftenaar van belang te zijn geweest.

Voor latere instrumentmakers, met de taak belast een replica te maken, leverde deze onverfijndheid vast een dubbel gevoel op. Leeuwenhoek-microscoopjes waren eigenlijk te lomp om te laten zien hoe verfijnd je kon werken. En juist omdát ze zo eenvoudig zijn, zijn er ontelbaar veel replica’s gemaakt. Maar hoe ver ga je als instrumentmaker in het benaderen van authentieke grofheid? Moet je een mooi product maken en er dan met een hamer deukjes in slaan? Of toch liever enkele versieringen toevoegen? Bewaarde replica’s laten zien dat replicamakers subtiel balanceerden tussen authenticiteit en de esthetiek die je normaliter nastreeft bij het zorgvuldig vervaardigen van instrumenten.