Stap 7 van 7

Hoe ziet een Formosaan eruit?

Het portret in zijn memoires is de enige overgeleverde afbeelding van Psalmanazar. Voor ons is het misschien ondenkbaar dat deze man met blond haar en blauwe ogen zichzelf als Aziatisch heeft kunnen voordoen, maar nogmaals: er was in die tijd in Engeland relatief weinig over Formosa bekend. Desalniettemin wekte Psalmanazars uiterlijk verbazing - en achterdocht. De notulen van een vergadering van de Royal Society in 1703 vermelden dat Psalmanazar ‘eruitzag als een jonge Nederlandse man’. Maar hoe bewijs je dat Formosanen er anders uitzien dan Nederlanders als je nooit iemand van Formosa hebt ontmoet? Bovendien had Psalmanazar overal een antwoord op. Wanneer hij werd aangesproken op zijn teint, antwoordde hij simpelweg dat Formosanen voornamelijk ondergronds leefden, en dat hij daarom zo bleek als een Europeaan was gebleven.

Psalmanazar werd tijdens zijn leven nooit publiekelijk als bedrieger en vervalser ontmaskerd. Het publiek raakte in de jaren na de publicatie van An Historical and Geographical Description of Formosa steeds minder geinteresseerd in ‘the Native of Formosa’. Psalmanazar behield zijn valse naam, maar liet zijn Formosaanse identiteit stilletjes naar de achtergrond verdwijnen, en werd wat hij volgens zijn memoires altijd al had willen worden: een echte wetenschapper.Voor wie meer wil leren over dit verhaal: Jacqueline HYLKEMA, ‘Forgery & Scholarship: An Early Modern Game of Cat and Mouse’ in Brill in 2014, Brill, Leiden; 2015; and Jacqueline HYLKEMA, ‘Between Fact and Fiction: Transforming the Past in George Psalmanazar’s Forged Histories of the Orient’ in Geschichtstransformationen. Medien, Verfahren und Funktionalisierungen historischer Rezeption (ed. Cathleen Sarti et al). Transcript Verlag, Bielefeld; 2015.