Tegels

Er bestaan vergelijkbare tegels, ook in het depot van Rijksmuseum van Oudheden, waar ook deze tegel ligt (Figs. 1-2).

In de Romeinse tijd werden in Nederland voor het eerst vloerverwarmingssystemen aangelegd. Zo’n vloerverwarmingssysteem werd hypocaustum genoemd (Figs. 4-5). Het bestond uit een stenen kelder, waar aan de buitenzijde een stookruimte was gemaakt. In de stookruimte werd een vuur gestookt, waarna de hete lucht zich in de kelder kon verspreiden. In de kelder stonden pilaren van vierkante of ronde bakstenen tegels, zogeheten bessales, die op hun beurt weer grotere tegels (lateres) droegen, waarop een betonvloer was gestort. De warme lucht van het vuur circuleerde dus onder deze vloer en verwarmde deze.

Via holle bakstenen buizen (tubuli) (Fig. 6) in de muren werd de warmte afgevoerd naar buiten. Op deze manier kon men in de Romeinse tijd de vloer en zelfs de wanden van een ruimte verwarmen. Dit werd op kleine schaal toegepast in woonhuizen, maar ook op grotere schaal in badgebouwen. Bij de badhuizen was vaak boven de stookruimte nog een loden watertank aanwezig, die direct warm water leverde voor de baden. Van alle bakstenen onderdelen van het hypocaustum zijn in Nederland fragmenten gevonden; er zijn zelfs complete exemplaren bekend.

In sommige gevallen zijn de tegels voorzien van stempels, bijvoorbeeld van een legereenheid waarvoor de tegels bedoeld waren. Deze tegel komt qua uiterlijk grotendeels overeen met een bessalis, dus een tegel voor het dragen van de vloer.

Maar dateert deze tegel ook daadwerkelijk uit de Romeinse tijd?