Stap 6 van 11

Oh, alle mensen!

Het laatste gedeelte van de tekst van Sehetepibreanch bevat een mooie formule die ook wel een ‘oproep aan de levenden’ genoemd wordt:

Oh, alle mensen, alle ka-priesters, alle schrijvers, alle voorleespriesters, mogen jullie zeggen: een offer dat de koning geeft voor de ka van de opzichter van het warenhuis, Sehetepibreanch, waar van stem, heer van eerbied.

Zoals eerder genoemd stond deze stèle oorspronkelijk langs de processieweg van Osiris. In dit stukje tekst vraagt Sehetepibreanch de mensen die daar langs zijn stèle lopen om een stemoffer voor hem te maken. De oude Egyptenaren geloofden dat je door iets af te beelden, of bijvoorbeeld ook uit te spreken, iets magisch in het leven kon roepen. Op deze manier konden de mensen die langs zijn stèle liepen Sehetepibreanch helpen in het leven na de dood.

Abydos, en met name de processieweg van Osiris, was een belangrijk religieus centrum en pelgrimsoord waar mensen uit heel Egypte op af kwamen. Het was daar dus waarschijnlijk erg druk, vooral tijdens festivals: de perfecte plek om een stèle op te zetten dus. Formules zoals deze oproep aan de levenden laten ons zien dat stèles niet zomaar passieve objecten waren die langs de kant van de weg stonden, maar dat het de bedoeling was dat er echt interactie mee plaatsvond, en dat ze zo een belangrijk onderdeel vormden van het landschap van Abydos.Zie: Olabarria, L., ‘Coming to terms with stelae: a performative approach to memorial stelae and chapels of Abydos in the Middle Kingdom’, in Studien zur altägyptischen Kultur 49 (2019).

Omdat het ontzettend belangrijk was voor de dode om offers te krijgen en herinnerd te worden, werd deze ‘oproep tot de levenden’-formule vrij vaak geschreven op Egyptische monumenten, zoals stèles of tombes. De tekst kon heel uitgebreid zijn, en verschillende soorten verzoeken bevatten. Het verzoek aan voorbijgangers om een stemoffer te spreken was de meest voorkomende, maar andere verzoeken gingen bijvoorbeeld om het niet schaden van een tombe, het reciteren van specifieke spreuken door bepaalde priesters, het herinnerd worden van de naam van de overledene, of het brengen van specifieke offers. Zie: Shubert, S., Those who (still) live on earth: a study of the ancient Egyptian appeal to the living texts (Toronto, 2007).

Hier is de formule vrij beknopt. Sehetepibreanch spreekt in zijn verzoek een paar groepen mensen specifiek aan. De meest belangrijke zijn de ka-priesters, die verantwoordelijk waren voor het juist uitvoeren van de funeraire cultus, en de voorleespriesters, die spreuken en gebeden voordroegen tijdens begrafenissen en andere religieuze gebeurtenissen. Deze twee groepen waren dus van levensbelang voor de overledene: zij speelden een belangrijke rol in het vaststellen van een goed leven in het hiernamaals. Reden genoeg om ze direct aan te spreken op je stèle.