Gelukskat gaat de wereld over

In 2014 werd in Shaanxi, China, een graftombe uit de Noordelijke Wei-dynastie (386-534) gevonden. In de tombe werd een beeldje gevonden van een kat die zijn gezicht wast. [cf] Het beeldje vertoont opvallende gelijkenissen met de moderne versie van de gelukskat. Het idee van een kat die zijn gezicht wast is in China in verband gebracht met goede voortekens, hetgeen werd beschreven door de Chinese schrijver uit de Tang dynastie (618-907) Duan Chengshi (806-863): "Als een kat zijn oor wast, zal er een bezoeker komen."[cf] Chinezen hebben duidelijk hun eigen geschiedenis met de gelukskat, Zhaocaimao 招财猫 in het Chinees, maar onze gelukskat kwam niettemin uit Japan.

Hoe komt het dan dat we de kat vaak associëren met China? Vóór de komst van de gelukskat kende de Chinese samenleving reeds een God van de Rijkdom, die verschillende gedaanten kon aannemen. Hoewel de kat geen deel uitmaakt van de Chinese dierenriemtekens (de kat was de rat te slim af, vandaar de passie van de kat om op ratten te jagen), was de link van de gelukskat met rijkdom een manier waarop de Chinezen de kat een speciale plaats in de samenleving gaven. Als symbool van geluk en rijkdom werd de gelukskat snel opgenomen in de Chinese samenleving en paste hij gemakkelijk in de Chinese gewoonte om symbolische betekenis te geven aan voorwerpen en dieren.

In de jaren ‘20 werd de Japanse gelukskat voor het eerst naar China geëxporteerd en werd het speciaal voor de Chinese markt gemaakt. [cf] Het hedendaagse Lucky Cat beeldje werd populairder na de jaren ‘80. [Hu 107] Taiwan en Hong Kong hadden de gelukskat-beeldjes in de jaren daarvoor al uit Japan zien overkomen. Taiwan, dat een koloniaal verleden deelt met Japan, maakte mogelijk kennis met het beeldje tussen 1895 en 1945. Hong Kong, een openere markt in vergelijking met het vasteland van China, maakte kennis met de gelukskat door de distributie van Japanse goederen tijdens het Japanse economische wonder. In het geval van Taiwan heeft de gelukskat zelfs diplomatieke taken op zich genomen, aangezien Tsai Ing-wen een beeldje ontving van Japanse diplomaten, wat voor de Japanners een manier was om vriendschap en gelukszegeningen te tonen.[cf]

Na de openstelling van China in 1978 vestigden bedrijven uit Hong Kong en Taiwan fabrieken op het vasteland. Deze bedrijven produceerden de gelukskat, zo begon de kat populairder te worden in China.[Hu 107-8] Interessant is dat de kat niet zozeer een religieuze functie als de God van de Rijkdom had, maar gewoon werd geassocieerd met rijkdom. De naam, Zhaocaimao 招财猫, weerspiegelt dit: zhaocai 招财 betekent 'rijkdom uitnodigen', en mao 猫 betekent kat. De Chinese naam voor de gelukskat kan dus grofweg vertaald worden als "kat die rijkdom uitnodigt".

Chinese immigranten in Nederland brachten de gelukskat met zich mee en plaatsten deze in hun huizen, winkels en restaurants.