Blauwsel; voor het schoonmaken van zowel kleding als de ziel!

Het bandje is niet het enige middel om een baby tegen het boze oog te beschermen. Ook blauwsel kan hiervoor gebruikt worden. Toen ik mijn vol-Nederlandse opa vorige week vroeg wat hij nog wist over blauwsel, vroeg hij mij als eerste waarom ik dat eigenlijk wilde weten – dat wordt allang niet meer gebruikt, of ten minste, dat zei hij. Maar hij wilde mij graag vertellen wat hij er nog over wist. Blauwsel, zo vertelde hij mij, is de naam van een bepaald bleekmiddel dat gebruikt werd voor textiel. Het was een van de producten die zijn vader verkocht in zijn stoffenwinkel. Het blauwachtige poeder zou in staat zijn om de gelige kleur die versleten textiel kan hebben te corrigeren, en het weer de oorspronkelijke, stralend witte kleur te geven. Hij benadrukte nog een keer dat de blokken blauwe poeder niet meer in gebruik zijn. Dat is echter niet het geval in Suriname.

In de Surinaamse gemeenschap speelt blauwsel nog altijd een belangrijke rol in het beschermen tegen ogri ai. Er zijn verscheidene manieren om met blauwsel een baby te beschermen tegen het boze oog. Zo kan men de baby wassen in water waarin een blok blauwsel is opgelost. Men kan van blauwsel tevens een verfachtig goedje maken, door eerst een vinger in water te dopen en vervolgens de natte vinger in de blauwe poeder te wrijven. De blauwe pasta kan dan gesmeerd worden achter de oren, op de voeten, boven de billen of op het voorhoofd van het kind. Als dit gebeurd is, kan de baby iedereen die op visite komt veilig in de ogen aankijken, zelfs als iemand jaloers is op hoe mooi de baby is.

Zwangere vrouwen kunnen zichzelf beschermen door hun buik te wassen met blauwsel, of ze kunnen een kruis op hun buik verven om zowel zichzelf als hun kind te beschermen tegen het boze oog. Zij doen dit voornamelijk als zij last hebben van ochtendmisselijkheid of als het kind in de buik rusteloos trappelt.

Blauwsel is niet het enige middel waarmee zwangere vrouwen en baby’s beschermd kunnen worden tegen het boze oog. Het is traditie om op de laatste dag van het jaar een wasi te nemen (een ritueel kruidenbad). Het kruidenbad wordt gemaakt van Swit’ watra (‘zoet water’ dat gebruikelijk ruikt naar zoete parfums, kruiden en bloemen). Een van de componenten van dit zoete water is blauwsel. Het bad kan iemand spiritueel reinigen, nieuwe energie geven en bescherming geven tegen het boze oog.

Alhoewel mijn opa dus gelijk had dat blauwsel niet meer zo gebruikelijk is als vroeger om kleding mee te wassen, wordt het nog steeds gebruikt in rituele reiniging.