Hoe werden deze “reform-oogprotheses” gemaakt?

De ogen in deze doos zijn allemaal anders en verschillen in vorm, grootte en kleur. Het maken van deze oogprotheses is een precisiewerkje, dat vrijwel geheel met de hand wordt gedaan. Je hebt om oculist te worden dan ook een lange opleiding nodig. Oculisten die een opleiding volgen aan het instituut F. Ad. Müller en Söhne zijn eerst 4 jaar bezig met het behalen van de titel assistent-oculist. Daar bovenop komt nog 2 jaar, waarna zij zichzelf daadwerkelijk oculist mogen noemen.F. Ad. Müller Söhne NED. BV., ‘Het Instituut,’ https://www.muellersoehne.com/het-instituut.html. De noodzaak van deze lange training zit hem in het feit dat alle oogprotheses precies op maat moeten worden gemaakt, zonder mal of andere hulpmiddelen, puur op het blote oog. Ook moet het meteen goed zijn, want het glas moet in één keer in de goede vorm worden geblazen; aanpassingen nadat het glas is afgekoeld zijn niet meer mogelijk.Marten Minkema, 'Het oog wil ook wat,' VPRO, 19 december 2017, https://www.vpro.nl/lees/artikelen/2017/het-oog-wil-ook-wat.html.

Dat het maken van oogprotheses maatwerk is klinkt logisch, maar was niet altijd vanzelfsprekend. Glazen ogen werden pas op maat gemaakt vanaf het midden van de 19e eeuw, toen de Leipziger Augenklinik op maat gemaakte oogprotheses begon te produceren.Neil Handley, "Artificial Eyes and the Artificialization of the Human Face," in Devices and Designs Medical Technologies in Historical Perspective, eds. Carsten Timmermann, Julie Anderson (London: Palgrave Macmillan, 2006), 101- 102. Vóór deze tijd, en ook daarna als je niet in de buurt van een oculist woonde en niet kon reizen, moest je een oogprothese halen bij een oogdokter. Deze had er vaak honderden in dozen liggen in zijn winkel, met ogen in allerlei kleuren, vormen en maten. (foto 1) De dokter probeerde vanuit die voorraad het best passende oog te kiezen voor de patiënt, maar een perfecte match in kleur en vorm was niet gegarandeerd.Artificial Eye Clinic 'History of Artificial Eyes,' http://wordpress.artificialeyeclinic.com/history/.

Nu is dat natuurlijk wél het streven van de oculist. Het glazen oog kan nooit een exacte kopie worden van het nog aanwezige oog. Ogen zijn daarbij van nature niet geheel symmetrisch.Marten Minkema, 'Het oog wil ook wat,' VPRO, 19 december 2017, https://www.vpro.nl/lees/artikelen/2017/het-oog-wil-ook-wat.html. Maar uiteraard moet het er wel zoveel mogelijk op lijken. Tijdens een consult met de patiënt kiest de oculist de basis-iriskleur uit geprefabriceerde glaskleuringen. Dan moet het oog worden glasgeblazen - dit proces is te zien in de afbeelding bovenaan deze pagina.(foto 2)

Eerst wordt een staafje kryolietglas verhit en een bol in het glas geblazen. Het staafje glas dat aan het niet-te-blazen uiteinde van de bol zit, wordt afgebroken en de bol wordt verder opgeblazen. Dan wordt met de geprefabriceerde glaskleuringen de iris op de bol geplaatst en daarna de pupil. De gekleurde laag wordt afgedekt met meer doorzichtig kryolietglas en met glasdraden worden aderen op het oog geplaatst. Hierna wordt het oog in de juiste vorm gebracht en afgekoeld. Dit hele proces duurt ongeveer 30 tot 40 minuten.F. Ad. Müller Söhne NED. BV., ‘Vervaardiging van Oogprotheses,’ https://www.muellersoehne.com/vervaardiging-van-oogprotheses.html. Moet je je voorstellen: de inhoud van deze doos zal een ervaren oculist al snel 11,5 tot 15,5 uur aan werk hebben gekost!