Schoon en muzikaal

Voordat wasmachines gemeengoed werden, reinigde men kleding op een wasbord. Je zette zo’n bord met zijn pootjes in het water, het kledingstuk dat je wilde wassen legde je over deze ribbels en met een borstel en een sopje schrobde je het schoon. Over de hele wereld werden wasborden gebruikt, en we vinden deze dan ook terug op oude schilderijen van Italië tot Japan. In sommige landen wordt er nog veel gebruik van gemaakt, met name in Zuidoost-Azië. En altijd met de poten naar beneden. Toch is het niet zo gek dat ons wasbord ondersteboven op de foto is gekomen.

In het zuiden van Amerika zongen tot slaaf gemaakten vroeger liederen om hun werk dragelijk te maken en om met elkaar te communiceren. Daaruit zijn zo tussen 1860 en 1900 verschillende muziekgenres ontstaan, zoals de blues en de jazz. De muzikanten hadden geen geld voor dure instrumenten, dus waar ze konden, maakten ze gebruik van voorwerpen die in elk huishouden te vinden waren.

Het wasbord vormde een ideaal slagwerkinstrument. Kijk maar eens goed naar de ribbels. Als je daar met iets hards overheen strijkt, geeft dat een ratelend geluid. Percussionisten droegen daarom metalen vingerhoedjes. Je kon het bord verticaal voor je borst dragen. Soms ondersteboven, aan de pootjes maakte je dan een touw vast, zodat je het om kon hangen. Horizontaal op schoot leggen of op de grond tussen je benen zetten kon ook. Omhangen, of het nou was met de poten omhoog of omlaag, was het handigst: dan kon je ermee rondlopen. Soms werden de wasborden opgetuigd met allerlei extra’s: koebellen, holle houtblokken, kleine bekkens. De artiesten hadden sprekende namen, zoals Washboard Chaz of Washboard Sam. Tegenwoordig is het wasbord bijna bekender als muziekinstrument dan als huishoudelijk apparaat. In zijn muzikale functie wordt het soms gebruikt met de poten omhoog. Is het feit dat dit bord ondersteboven op de foto staat dus een vergissing of een bewuste (maar niet erg voor de hand liggende) keuze van de fotograaf? We zullen het nooit weten.